Eerder dit jaar organiseerde de stichting Zaanse Streken, een expositie geheel samengesteld uit schilderijen, etsen, aquarellen en tekeningen met topografische gezichten van hoe de Zaanstreek er zo’n eeuw geleden uitzag. Kunstenaars trokken indertijd door hun geliefde streek om van schilderachtige Zaanse taferelen een kunstwerk te maken. Vaak ook werd door hen nog net op tijd een Zaans woonhuis of buurtje vastgelegd voordat het ten prooi zou vallen aan de slopershamer. Molens immers werden in rap tempo fabrieken, karakteristieke houten woningen en paadjes maakten plaats voor uitgestrekte woonwijken. Nieuw aangelegde infrastructuur gaf ruimte aan het steeds toenemende wegverkeer.
Met hun werk gaven deze kunstenaars een belangrijke verrijking aan het visuele geheugen van de Zaanstreek. Zo was er in de expositie werk te zien van onder meer Jan de Boer, Klaas Bood, Herman Buschenhenke, Chris en Willem Jansen, Gerrit de Jong, Frans Mars, Frans Room, Gerrit Slavenburg, Klaas van Vliet, Karel Wetselaar en Remmet Ouwejan sr. Deze kunstwerken waren afkomstig uit de collectie van de stichting en inbreng/bruiklenen van particulieren en ook het Zaans Museum.
Kunst- en cultuurwethouder Wessel Breunesse verzorgde op 16 maart jl. de feestelijke opening van deze expositie.
Uniek was de inbreng voor verkoop van twee bundels met bijna 300 originele pentekeningen op perkament papier van Zaanse taferelen die Remmet Ouwejan sr. (1897 – 1972) in de jaren 1920/1930 maakte. De hoge kwaliteit van de zeer gedetailleerde tekeningen als ook het aantal maakt beide bundels zonder enige twijfel het Pièce de résistance van zijn gehele nagelaten oeuvre.
Het belang van deze originele tekeningen wordt benadrukt doordat zo’n 190 hiervan naderhand zijn afgedrukt in de twee delen Zaens Skoon. Verder werkte Ouwejan sr. ook samen met Herman Buschenhenke (1868 – 1938), die een aanmerkelijk aantal van deze tekeningen vertaalde in fijn-geschilderde olieverfpanelen.
Deze twee bundels kregen in de expositie zeer bijzondere aandacht, ook van geïnteresseerde kopers. Uiteindelijk is de stichting, in overleg met de inbrenger, om verschillende redenen terughoudend geweest om de bundels daadwerkelijk te gunnen. Zo is van de naderhand gedrukte bundels Zaens Skoon een aantal geheel of gedeeltelijk gesloopt en zijn de afdrukken via de commerciële kunsthandel los verhandeld. Dat risico mag met deze originele bundels nimmer worden gelopen.
Verder kan van de gedrukte bundels té vaak worden geconcludeerd dat de tand des tijds de sporen heeft achtergelaten; deze originelen dienen op een juiste wijze voor de toekomst te worden geconserveerd. Tot slot dienen de bundels voor toekomstig geïnteresseerden toegankelijk te blijven en niet in de vergetelheid verdwijnen in een verder niet toegankelijke privéverzameling.
De stichting beschouwt deze twee bundels dan ook als belangrijk Zaans cultureel erfgoed wat zijn gelijke in dit genre niet kent.
Na overleg bleek het Gemeentearchief Zaanstad buitengewoon enthousiast om deze bundels in de collectie op te nemen. Voor de stichting was dit aanleiding om een fondsenwerving te starten om zo een schenking van de bundels aan het Gemeentearchief mogelijk te maken. Een overhandiging die ook nog eens past bij het vijftigjarig bestaan van Zaanstad.
De stichting benaderde hiervoor verschillende Zaanse cultuurfondsen. En dat met succes!
Door het Honig-Laanfonds, Bredenhof Stichting, Stichting Gebroeders Visser, P. M Duyvisfonds en NUT Zaanstad werd enthousiast gereageerd en een bijdrage toegezegd. Ook Rabobank Zaanstreek was direct bereid om dit project financieel te ondersteunen.
Hiermee waren voor de stichting voldoende middelen beschikbaar om tot aankoop van de bundels over te gaan. Op 18 november vond tijdens een geanimeerde samenkomst in de studiezaal van het Gemeentearchief de overhandiging plaats. Gemeentearchivaris Jan van der Male heette iedereen welkom en onderstreepte nog eens het unieke karakter van beide bundels. Kunst en Cultuurwethouder Wessel Breunesse sprak zijn waardering uit voor het initiatief wat de stichting had genomen zodat dit Zaans cultureel erfgoed bij het Gemeentearchief kon worden ondergebracht.